(Dit artikel verscheen op de opiniepagina van Trouw op 41 maart 2022) Al vele jaren wordt er vanuit de veesector gelobbyd voor de bouw van meer mestvergisters. Met succes: er is al 1,6 miljard euro subsidie vrij gemaakt voor de productie van ‘groen gas’ uit mest. Dat is even veel als tussen 2014 en 2019 uitgegeven is aan windparken op zee en zonnepanelen bij elkaar. Nu de oorlog ons in een gascrisis heeft gestort, krijgt ‘groen gas’ de wind in de zeilen. Minister Staghouwer pleit er in Brussel voor om hier nog meer op in te gaan zetten.
Helaas lezen we in de media nergens een kosten-baten analyse. Dat is zorgelijk, want experts waarschuwen ervoor dat de energie-opbrengst uit vergisting van mest veel te hoog wordt ingeschat. Vergisters verbruiken ook veel energie en zorgen daarnaast voor tal van problemen. Naast stank en verkeersoverlast, krijgen omwonenden er ook het risico op milieucalamiteiten bij. Waarom toch dat geloof in het ‘bruine goud’?
De roep om meer mestfabrieken komt niet voort uit de energietransitie of klimaatbeleid. Die komt uit de veehouderij. Nederland is namelijk veel te klein om de 73,4 miljoen ton mest die ons vee in 2021 produceerde op kwijt te kunnen. In plaats van het probleem stevig bij de bron aan te pakken (minder vee is minder mest), worden technische ‘oplossingen’ bedacht, zoals emissie-arme stallen en mestfabrieken. Door het mestoverschot te verwerken, hoeven overheden minder aan te sturen op flinke krimp van de veestapel. Zo laveren bestuurders tot nu toe vrij succesvol om een van de grootste politieke struikelblokken van ons land heen. Mest is 80-90% water. Als een vergister dat eruit haalt, is de mest veel goedkoper te exporteren. Kortom, de motor achter het pleidooi voor groen gas is de wens om de intensieve veehouderij te faciliteren. Overheden plakken er echter liever etiketten op die beter verkopen: verduurzaming en kringlooplandbouw. Hoeveel levert mestvergisting op? In 2019 was vergisting van mest, gemengd met andere stoffen, goed voor 0,37% van de netto elektriciteitsproductie.
Minister Jetten legt de door de Tweede Kamer aangenomen motie om mestvergisters niet langer te subsidiëren naast zich neer. Het geld dat aan mestvergisters uitgegeven wordt, kan niet besteed worden aan écht duurzame opwek met wind- en zonneparken. In Nederland zijn nu 65 mestvergisters in bedrijf. De overheid wil dat in 2030 de productie van groen gas uit mest bijna tien keer zo groot is. Dit vooruitzicht hangt als een donkere wolk boven de vee-dichte gebieden in het zuiden en oosten van ons land.
